به نقل از «فرارو»

آیا خط لوله گاز ایران - پاکستان - هند را باید فراموش کنیم؟

تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۳۲۷۱۲

خط لوله گاز ایران - پاکستان - هند (IPI) ۲۶۷۰ کیلومتر طول دارد و حدود ۱۱۱۵ کیلومتر آن در ایران، ۷۰۵ کیلومتر در پاکستان و ۸۵۰ کیلومتر آن در هند واقع شده و کل سرمایه لازم برای ایجاد این خط لوله، هفت‌میلیارد دلار و زمان مورد نیاز برای تکمیل آن چهار تا پنج سال تخمین زده می‌شود. فارغ از توجیهات اقتصادی این پروژه، بسیاری از تحلیل‌گران در ابتدا به نقش آن در روند صلح بین هند و پاکستان امیدوار بودند و آن را مادر تمام اقدامات اعتمادساز بین این دو کشور می‌خواندند و از این رو نام «خط لوله صلح» را روی آن گذاشتند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش هم‌میهن، عباس ملکی، استاد دانشکده انرژی دانشگاه صنعتی شریف و دیپلمات سابق سال ۲۰۰۷ در مجله مرکز مطالعات بین‌المللی MIT یادداشتی با عنوان «آیا خط لوله گاز ایران-پاکستان-هند، خط لوله صلح است؟» نوشت و در آن موانع ایجاد خط لوله صلح را مخالفت شدید ایالات‌متحده آمریکا، وجود شکاف بین مقامات ایرانی در خصوص مقوله صادرات گاز و اختلاف با دو کشور طرف قرارداد بر سر قیمت نهایی گاز صادراتی خوانده است.

به گفته ملکی، تاریخ روابط ایران و شبه‌قاره هند بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت دارد: «تا ۲۰۰ سال پیش فارسی زبان ادب و دربار در هند بود. پس از جدایی پاکستان از هند، ایران با معضل روابط خود با این دو کشور جدید روبه‌رو شد. در دوران محمدرضا پهلوی، ایران ترجیح می‌داد روابط نزدیکی با پاکستان داشته باشد، اگرچه روابط اقتصادی با هند را هم نادیده نمی‌گرفت. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و حمایت پاکستان از تندرو‌ها در افغانستان، ایران هند را به‌عنوان شریک جدید خود در آسیا انتخاب کرد.

هند به آرامی روابط همه‌جانبه با ایران در زمینه انرژی و بازرگانی، توسعه زیرساخت‌ها و روابط نظامی را توسعه داد. ایران به هند به‌عنوان یک کشور توسعه‌یافته، دموکراتیک و از نظر سیاسی، سودآور نگاه می‌کرد. به‌عنوان مثال، حدود ۸۰۰۰ دانشجوی ایرانی مشغول به تحصیل در هند بودند و این عدد در مقایسه با ۲۰۰۰ دانشجوی ایرانی در ایالات‌متحده قابل توجه بود. از سوی دیگر ایران به‌عنوان دومین دارنده ذخایر بزرگ نفت و گاز اثبات‌شده جهان بازار مهمی برای هند بود. همزمان هند به دنبال مسیر‌های جدیدی برای رسیدن به آسیای مرکزی بود و ایران مسیر دسترسی مهمی برای هند به آسیای مرکزی و افغانستان به شمار می‌رفت و کریدور شمال-جنوب می‌توانست هند را به روسیه و تمام شوروی سابق متصل کند.»

او در یادداشت خود به مخالفت برخی شخصیت‌های داخلی از جمله هادی نژادحسینیان، وزیر دولت‌های موسوی و هاشمی‌رفسنجانی و محتشمی‌پور، فعال سیاسی اصلاح‌طلب اشاره کرده است. ملکی می‌گوید این افراد به تخفیف‌های گسترده ایران به هند و فروش گاز به قیمتی ۳۰ درصد پایین‌تر از قیمت صادراتی گاز به ترکیه در آن زمان و همچنین زیر سوال بردن منطق صادرات گاز ایران در شرایطی که مناطق سردسیر ایران با کمبود گاز مواجه‌اند، اشاره کرده است.

ملکی در یادداشت سال ۲۰۰۷ خود فشار‌های آمریکا را عامل عقب‌نشینی هند از پروژه خوانده و گفته: «ایالات متحده آمریکا در راستای سیاست اعمال فشار و منزوی کردن ایران، با ایجاد خط لوله IPI مخالف بود و استیون مان، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه ایالات‌متحده به صراحت اعلام کرده بود دولت ایالات متحده از ایجاد خطوط لوله متعدد در منطقه خزر حمایت می‌کند، اما به‌طور مطلق با خطوط لوله گاز از ایران مخالف است.» در نهایت ملکی می‌گوید، با اعلام توافق هسته‌ای بین آمریکا و هند، هند که قرار بود برای اولین‌بار در تاریخ خود، به یک شریک استراتژیک برای ایالات‌متحده تبدیل شود، از این پروژه عقب‌نشینی کرد.

از نقطه‌نظر ایران، اقدام دهلی‌نو برای توقف یک‌جانبه توافقنامه گازی و اصرار بر ایجاد یک توافق ۲۵ ساله به‌جای بازنگری‌های سه‌ساله در قیمت، منطقی نبود. استدلال ایران این بود که نوسانات دائمی بازار انرژی بازنگری در قیمت گاز را ضروری می‌کرد، اما این رویکرد ایران در نهایت مورد توافق دو طرف قرار نگرفت.

ملکی در یادداشت سال ۲۰۰۷ خود معتقد است، شکاف داخلی در ایران بر سر ایجاد خط لوله از یک‌سو و درگیری با هند و پاکستان از سوی دیگر، غیرقابل حل نیست. ۱۳ سال از نگارش این نقطه‌نظر توسط مقام ارشد سابق وزارت خارجه ایران گذشته و تحولات زیادی برای خط لوله صلح اتفاق افتاده است.

در همه این سال‌ها، هیچ‌گاه پروژه به‌طور کامل از دستور کار خارج نشده و همیشه در تعاملات دوجانبه ایران با دو کشور طرف توافق، مسئله خط لوله هم پیش کشیده شده، اما راه به جایی نبرده است. روزنامه هم‌میهن سراغ عباس ملکی رفته و از او درباره سرنوشت خط لوله صلح سوال کرده است. ملکی معتقد است، این خط لوله هنوز از دستور کار خارج نشده و ایران باید سرمایه ایجاد خط لوله گازی از ایران تا کراچی را تقبل کند.

آیا بعد از همه فرازونشیب‌های چهار دهه گذشته، همچنان معتقدید خط لوله ایران- پاکستان- هند امکان اجرایی شدن دارد؟

همچنان به‌نظر از حیث هزینه و قیمت تمام‌شده گاز، خط لوله صلح از خط لوله تاپی که رقیب آن است و از ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند می‌گذرد، ارزان‌تر و به‌صرفه‌تر است.

قیمت گاز طبیعی بین ایران و پاکستان می‌تواند در چارچوب سازمان همکاری‌های منطقه‌ای اکو یا توافقات بین دو کشور تعیین شود و کمی کمتر از قیمت جهانی باشد. قیمت گاز طبیعی، قیمت جهانی ندارد و منطقه‌ای‌ست؛ منظور این است که قیمت گاز ایران می‌تواند به دلیل نزدیکی به پاکستان از قیمت رقبای آن که یکی خط لوله تاپی و دیگری گاز مایع طبیعی صادراتی از قطر به پاکستان است، ارزان‌تر باشد.

به نظر می‌رسد همچنان این توافق، شدنی است. منتها پاکستان می‌گوید سرمایه ایجاد این خط لوله را ندارد. از طرفی می‌گوید تحریم‌های آمریکا نمی‌گذارد کسی روی این خط لوله سرمایه‌گذاری کند. به‌عقیده من همان‌طور که خط لوله عسلویه- ایرانشهر با سرمایه‌گذاری دولت ایران در داخل کشیده شد، می‌تواند تا کراچی هم با هزینه دولت ادامه پیدا کند و سرمایه آن به‌تدریج از گازی که می‌فروشیم بازپرداخت شود.

دولت ایران باید روی ساخت خط لوله در خاک پاکستان سرمایه‌گذاری کند. ایران باید با سرمایه‌گذاری در پاکستان مثل سرمایه‌گذاری در یک استان خودش رفتار کند چراکه این کشور از لحاظ استراتژیکی، در آینده برای ما اهمیت بسیاری خواهد داشت. پاکستان باید به‌جای اینکه پروژه خط لوله گاز ترکمنستان- افغانستان- پاکستان-هند را جلو ببرد، روی خط لوله صلح تمرکز کند. همین الان هم ۷۰ درصد این خط لوله را در داخل ایران احداث کرده‌ایم و خوشبختانه کار بسیار ارزشمندی هم بود، چون یک خط لوله به مکران رفته و قرار است از جاسک به عمان بپیوندد و در آنجا گاز ایران به ال‌ان‌جی تبدیل شود و یک خط به چابهار می‌رود و امید است که در آنجا کارخانه‌های متعددی تاسیس شود و گاز را با قیمت ترجیحی برای صادرات به این کارخانه‌ها بدهند. خط لوله‌ای که به خراسان جنوبی می‌رود، می‌تواند به پاکستان کشیده شود.

موانع داخلی ایجاد این خط لوله چه می‌شود؟

بعضی‌ها می‌گویند ما گازی برای صادرات نداریم. این اشتباه است. چون ما بخشی از تولید گاز را اصلا نباید برای داخل بگذاریم و باید صادر کنیم. مسلما باید روی بازدهی داخی کار کنیم و مقداری هم کمتر مصرف کنیم. چون مصرف ما در داخل خیلی زیاد است.

در مورد هند چطور؟

از نقطه‌نظر هند باید بدانیم که خط لوله تاپی که به هند می‌رسد، همین الان از پاکستان می‌گذرد. به‌عقیده من ما خوب با هندی‌ها و حتی پاکستانی‌ها صحبت نکردیم. شبه‌قاره هند عقبه استراتژیک ایران است و ایران باید خیلی مراقب این منطقه باشد. ایران هیچ‌وقت نباید با این فکت که کشور‌های افغانستان، پاکستان و هند گفته‌اند «نمی‌خواهیم»، آن‌ها را کنار بگذارد. ما برای توسعه نیاز مبرم استراتژیک به این سه کشور داریم. این سه کشور هم بازار‌های خوبی برای ما هستند، هم مکمل‌های مناسبی برای اقتصاد ما. نمی‌دانم چرا در سال‌های اخیر در صحبت کردن با هند، پاکستان و افغانستان دچار لکنت شده‌ایم؟!

هند یک بار به دلیل فشار‌های آمریکا و توافق هسته‌ای با ایالات‌متحده از این توافق پاپس کشیده، چرا باید فکر کنیم دوباره به آن علاقه‌مند خواهد شد؟

توافق هسته‌ای آمریکا با هند یک توافق استراتژیک مربوط به سال ۲۰۰۲ بوده است. خیلی قبل‌تر از توافق خط لوله صلح این توافق مورد بحث بوده است. در عین حال که تحریم آمریکا مشکل ایجاد می‌کند، می‌بینیم که روسیه به‌رغم اینکه تحریم شده، ولی فعالیت‌های گازپروم و لوک‌اویل هنوز متوقف نشده است. همین الان بحث ایجاد سقف قیمت نفت روسیه مطرح شده و معنای آن این است که مجاز است نفت‌اش را بفروشد. به نظر می‌رسد ما در دیپلماسی انرژی درست عمل نکرده‌ایم.

منبع: فرارو

کلیدواژه: ایجاد خط لوله سرمایه گذاری ایالات متحده خط لوله صلح خط لوله گاز خط لوله گاز ایران قیمت گاز دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۳۲۷۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بادامچیان: انتخاب اصلح از بین افراد موجود یک تکلیف و وظیفه است

دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی از همگان برای حضور در دور دوم انتخابات مجلس دوازدهم کرد و انتخابات ۲۱ اردیبهشت را تکمله برای مجلس تحول و تکامل دانست.

به گزارش ایسنا، اسدالله بادامچیان در جلسه تبیین مواضع حزب موتلفه ادامه داد: انتخاب اصلح از بین افراد موجود یک تکلیف و وظیفه است که نباید در آن کوتاهی کرد.

وی در ادامه اظهار داشت: سفر رئیس‌جمهور به پاکستان و سریلانکا و افتتاح نیروگاه و سد بزرگ جلوه‌ای از ارتباطات منطقه‌ای و رشد صنعتی ایران بود.

بادامچیان سفر رئیس جمهور به پاکستان و سریلانکا را موفقیتی مهم در شرایط منطقه غرب آسیا و تحولات آن دانست و تصریح کرد: با توجه به موقعیت جغرافیای سیاسی و اقتصادی ایران و پاکستان و احساسات صمیمانه دو ملت مسلمان ارتقاء سطح همکاری‌ها و روابط مودت آمیز دو کشور،نقش موثری در تحولات منطقه خواهد داشت و در جلوگیری از توطئه‌های در نقاب مذهب در پاکستان و ایجاد اختلال در روابط دو ملت،اثر قطعی خواهد داشت.

بادامچیان درباره سریلانکا نیز گفت: افتتاح سد و نیروگاه مهم توسط متخصصان ایران پیروزی بزرگی برای ملت سریلانکا در توسعه اقتصادی و برای ایران در پیشرفت چشمگیر صنعتی است و قدرت و توانایی نیروهای تخصص یافته ایران را اعلام می‌دارد که کاری که غربی‌ها نتوانستند یا نخواستند برای این کشور انجام دهند، ایران به بهترین وجه و پیشرفته‌ترین صنعت به آن ملت اهدا کرد.

دبیرکل حزب موتلفه اسلامی همچنین گفت: ایران تا قبل از پیروزی انقلاب،امکان سدسازی نداشت ولی اکنون فراتر از ایران در ۲۰ کشور جهان به ارائه خدمات مهندسی و صنعتی ممتاز اقدام کرده است.بادامچیان در بخش دیگری از سخنان خود درباره ادامه جنایات رژیم کودکش صهیونیست اظهار داشت: رژیم صهیونیستی کاملاً فرومانده و جنون حاکی از این شکست‌ها آنها را به دیوانگی، قتل عام و کشتار و ویرانگری رسانده و مدعیان دروغین حقوق بشر و صلح و مدنیت را رسوا کرده است.

وی افزود: هرچه این جنگ طول بکشد، غرب در منجلاب بیشتر فرو رفته و به فروپاشی و سقوط نزدیک‌تر می‌شود و بر قدرت و استقامت نیروهای مقاومت اسلامی افزوده می‌شود.

بادامچیان ادامه داد: امروز اسرائیل موجب افزایش نفرت جهانی از آمریکا و اروپای حامی آن است و دیگر سودی برای غرب استعماری ندارد. سران غرب نیز در شکست روز افزون در صحنه بین المللی حیران و سرگردان مانده‌اند که چه کنند؟

وی اضافه کرد: آنها طرح دو کشور در فلسطین را مطرح می‌کنند و رای می‌دهند و آمریکا آن را وتو می‌کند. آتش بس در غزه طرح می‌شود وتو می‌کنند و بعد آمریکا با نهایت حماقت به اوکراین در حال فروریزی و رژیم صهیونیستی در حال سقوط وام می‌دهد و خشم مردم جهان را تشدید می‌کند.

بادامچیان انتخابات روسیه را در حین جنگ اوکراین، پیروزی جدیدی برای پوتین دانست.

دبیرکل حزب موتلفه درباره اختصاص ۹۶ میلیارد دلار کمک آمریکا به اوکراین و اسرائیل و تایوان،آن را ریختن دلارها به زباله دانی دانست زیرا شکست اوکراین قطعی شده و اسرائیل در حال فروپاشی است و جنون جنایت، آن را محکوم به فنا کرده است و در تایوان هم آسیب آمریکا بیش از چین است.

بادامچیان در پایان سالروز شهادت آیت الله شهید مطهری،عضو موثر شورای روحانیت مؤتلفه اسلامی و خاطره آن شهید راه اسلام خالص را گرامی داشت و به فرهنگیان و معلمان کشور روزشان را تبریک گفت.دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی با تبریک روز کارگر به همه کارگران، از مسئولین خواست که در اجرای رهنمودهای امام خامنه‌ای در دیدارشان با کارگران، برنامه ویژه‌ای را برای گام دوم طراحی و اجرا کنند.

انتهای پیام